Tel Aviv ile Şam Arasında Yeni Gerilim Başlığı: İsrail’in Suriye Saldırılarına Şam’dan Sert Tepki
Ortadoğu’da dengeleri değiştirebilecek yeni bir diplomatik gerilim yaşanıyor. İsrail ile Suriye yönetimlerinin, özellikle İsrail’in Suriye topraklarında düzenlediği askeri operasyonlar konusunda ciddi bir anlaşmazlık içinde olduğu öne sürüldü. İsrail’in önemli gazetelerinden The Jerusalem Post, ismini açıklamayan güvenilir kaynaklara dayandırdığı haberinde, iki ülke arasında gizli yürütülen güvenlik görüşmelerinin, derin bir çıkmaza girdiğini yazdı.
Gazeteye konuşan kaynaklara göre, görüşmeler İsrail’in 2020 yılında Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas ile imzaladığı Abraham Anlaşmaları’nın genişletilmesi çerçevesinde başlatıldı. Tel Aviv yönetimi, bu kez normalleşme sürecine Suriye ve Lübnan gibi ülkeleri de dahil etmeyi amaçlıyor. Ancak bu süreçte, özellikle Suriye’nin kuzeyindeki tampon bölge ve İran’a yakınlığı nedeniyle İsrail için kritik öneme sahip olan Suriye toprakları, görüşmelerin en tartışmalı konusu haline geldi.
Suriye: Toprağımızda İsrail Saldırılarına İzin Vermeyeceğiz
Şam yönetimi, herhangi bir diplomatik açılım veya anlaşma karşılığında bile İsrail’in kendi topraklarında askeri operasyonlar düzenlemesine kesin bir dille karşı çıkıyor. Haberde yer alan bilgilere göre, Suriye tarafı görüşmeler sırasında bu konudaki tavrını açıkça ortaya koydu ve “egemenlik ihlali” kabul edilemez bir şart olarak masaya sundu.
İsrail tarafı ise buna karşılık, Suriye’den işgal altında tuttuğu tampon bölgeden çekilme karşılığında “İran bağlantılı tehditlere karşı meşru müdafaa hakkı” çerçevesinde askeri operasyon düzenleme serbestisi talep etti. Tel Aviv yönetimi, özellikle Golan Tepeleri ve çevresinde faaliyet gösterdiği iddia edilen İran destekli grupları gerekçe göstererek, bu şartın İsrail’in ulusal güvenliği için “vazgeçilmez” olduğunu savunuyor.
“Soğuk Bir Barış” Olasılığı
Görüşmelere yakın kaynaklar, her ne kadar bir anlaşma zemini aranıyor olsa da, taraflar arasında “sıcak” değil, en iyi ihtimalle “soğuk bir barış” ihtimalinin söz konusu olduğunu ifade etti. Yani kapsamlı bir diplomatik normalleşmeden ziyade, sınırlı güvenlik işbirliği içeren bir düzenlemenin ilk adımı atılabilir. Kaynaklardan biri, “Bu daha çok bir sessiz mutabakat, karşılıklı tehditleri önlemeye yönelik sınırlı bir güvenlik düzenlemesi olur” değerlendirmesinde bulundu.
İsrail Söylemini Yumuşattı, Ama Şam Kararlı
Haberde dikkat çekilen bir diğer önemli unsur ise İsrail’in son aylarda Suriye’ye karşı söyleminde gözle görülür bir yumuşama olduğu. Özellikle İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar’ın, “Golan Tepeleri’ndeki İsrail egemenliği korunmak koşuluyla Suriye ve Lübnan’la normalleşmeye hazırız” şeklindeki açıklamaları, Tel Aviv’in Şam’la diplomatik kanalları açmaya çalıştığını gösteriyor.
Ancak Şam tarafından şu ana kadar resmi bir açıklama yapılmadı. Suriye yönetimi, geçmişte de İsrail ile diplomatik temaslara mesafeli durmuş, özellikle Golan Tepeleri’ndeki işgali ve hava saldırılarını bir kırmızı çizgi olarak değerlendirmişti. Bu durum, bugünkü görüşmelerin de ilerlemesinin önündeki en büyük engellerden biri olarak öne çıkıyor.
Abraham Anlaşmalarının Genişleme Stratejisi
İsrail’in bu süreçteki asıl hedeflerinden biri ise, Abraham Anlaşmaları’nın kapsama alanını genişletmek. İlk olarak Trump döneminde başlatılan bu anlaşmalarla İsrail, bazı Arap ülkeleriyle diplomatik ilişkilerini normalleştirmişti. İsrail yönetimi şimdi bu listeye Suriye, Lübnan ve hatta bazı Afrika ülkelerini de ekleyerek, bölgesel yalnızlığını sona erdirmeyi hedefliyor. Ancak İran’ın etkisi altındaki aktörlerle yürütülen müzakerelerde sürecin çok daha çetrefilli olduğu anlaşılıyor.
Görüşmelerin önümüzdeki haftalarda sonuçlanması beklenmiyor. Diplomatik kaynaklara göre, özellikle Suriye’nin mevcut iç durumu, Rusya-İran etkisi ve İsrail’in askeri müdahale ısrarı gibi faktörler, sürecin uzamasına neden olabilir. Ancak yine de tarafların birbirlerine doğrudan mesaj vermektense arka kapı diplomasisine yönelmesi, çatışmasızlık ve sınırlı uzlaşma ihtimalini masada tutuyor.
